ортағасырлық Еуропадағы аграрлық қоғамның дағдарысынан пайда болып, католиктік шіркеуге реформа жасауға бағытталған, осы арқылы протестанттықтың және ұлттық мемлекеттердің пайда болуына әкелген, нәтижесінде шіркеудің маңызы төмендеген діни және қоғамдық қозғалыс.